1962
Kimseye fenalık etmeyi düşünmediği için kimseden de fenalık beklemeyen bir yaratılışı vardı.
Kardeş değil misiniz? Oturup kalktığınız dam aynı. Aranızda tarlada senin çapanı onun, onun çapasını senin kullandığın, sofrada kaşıklamanızın birbirine karıştığı gün olmadı mı? Siz şimdi işin o yanını bırakın da kafa kafaya verin, düşünün, taşının, kararlaştırın, işinize nasıl gelirse öyle davranın? Hangisinin dışarda kalması hesabınıza uygunsa öbürü gra benim elimde desin…
Kız kısmı taya benzer a enayi, dedi. Sen ne bilirsin? Eyere, semere alıştırıncaya kadar uğraşma ister! Tay gibi ada başını hep kendi bildiği yana çeker. Bir kere onun götürdüğü yana gittin mi, bir daha yandın! Gözünün gördüğü yandan başını çeviremezsin! Ben bilirim onu yola getirmesini. Görür o! Sen babanın sözünden dışarı çıkma. Gerisi nene lazım senin?
Dürüstüm diye bu yaşa kadar aferin diyen çıkmadı bana! Yine de çıkmaz! Çıkmasın varsın! Aferin bana benden!- Sanat! Ne sanıyorsunuz siz sanatı? Sanat
büyük iştir! Güç iştir. Çok büyük, çok güç iştir.
Sanat değişmektir. Tanınmamaktır. Değişik tipler yaratmaktır. Aktör sahnede başka adamdır, evde başka, yaşarken başka…
Bir kanama başlamış gibiydi yüreğinde. Konuşmak durmadan konuşmak istiyordu. Konuştukça iyileşeceği sanısındaydı.
Bıktım usandım parasızlıktan. Ona borç, buna borç, sık, hesapla, ne yaparsan yap, neresinden düğümlersen düğümle, öyle çürük bir ip ki yine kopuyor, yine kopuyor!
1921-2001
Asıl adı Ahmet Necati Acar olan Necati Cumalı, 1921’de büyükbabasının Yunanistan’ın Florina kasabasındaki evinde, Mustafa Bey ve Fitnat Hanım’ın altı çocuğundan ilki olarak dünyaya gelir. Cumalı, Kurtuluş Savaşı’ndan sonra Batı Trakya Türkleri ile Batı Anadolu Rumları arasındaki değişim sırasında ailesi ile birlikte İzmir’in Urla ilçesine yerleşir. 1931/1932’de Urla Şehit Kemal İlkokulu’ndan, 1935’te İzmir Erkek Muallim Mektebi’nden, 1938’de ise İzmir Atatürk Lisesi’nden mezun olur. 1938’de girdiği İstanbul Hukuk Fakültesi’nden bir yıl sonra kaydını alarak Ankara Hukuk Fakültesi’ne aktarır ve 1941’de mezun olur. 1941-1942 arası Ankara’da Toprak Mahsulleri Ofisi’nin Muhasebe bölümünde çalışır. Askerliğini Çanakkale Ezine’de yedek subay olarak yapar. 1945-1948 yılları arasında Millî Eğitim Bakanlığı Yayın Müdürlüğü’nde çalışırken Cahit Sıtkı Tarancı ile Ankara’da kiralık bir evi paylaşır. 1950-1952 arası Urla’da, 1953-1957 arası ise İzmir’de avukatlık yapar. 1956’da İzmir’de, “Ara Tiyatro”sunu kurarak yöneticiliğini üstlenir. Necati Cumalı, şiirle İzmir Erkek Muallim Mektebi’nin son sınıfındayken tanışır. İlk şiiri “Ümitlerin Gemisi”ni, A. N. Acar ismiyle 1939’da “Urla Halkevi” dergisi “Ocak”ta yayımlar. İlk şiir kitabı “Kızılçullu Yolu” 1943’te Salah Birsel ve arkadaşlarının kurduğu ABC Kitabevi’nde yayımlanan Cumalı’nın ilk öyküsü “Aysız Geceler” ise 1945’te “Yücel” dergisinde yayımlanır. 1955’te “Yalnız Kadın” adlı ilk öykü kitabı çıkar. 1956’da yayımlanan ve 1957’de Sait Faik Öykü Ödülü’nü aldığı “Değişik Gözle”, “Yalnız Kadın” kitabı ile birleştirilerek “Yalnız Kadın” ismiyle yayımlanır. 1976’daki üçüncü baskıda ise, “Kente İnen Kaplanlar” ile birleştirilir ve bu defa “Kente İnen Kaplanlar” adıyla yayımlanır. 1962’de yayımladığı “Susuz Yaz”da, köy ve köylü sorunlarına değinir. “Aylı Bıçak”, “Susuz Yaz” ve “Ay Büyürken Uyuyamam” kitaplarını akraba sayan Cumalı, bu üç kitabı “Urla Hikâyeleri” şeklinde adlandırır. “Makedonya 1900”ün ilk baskısını 1976’da yapar. 1977’de Sait Faik Öykü Ödülü’nü aldığı eserin ikinci baskısı ise 1978’de “Dilâ Hanım” ismiyle yayımlanır. Eserin sonraki baskıları “Makedonya 1900” şeklinde yayımlanmaya devam eder. Yazarın, Tel Aviv günlerinden izler bulunan “Yakubun Koyunları” 1979’da ve aynı yıl yirmi öyküden oluşan ve yurt dışı gezilerinin ürünü olan “Revizyonist” adlı kitapları yayımlanır. İlk romanı “Tütün Zamanı”, 1959’da Paris dönüşü “Vatan” gazetesinde tefrika edilir. Eser, 1971’deki ikinci baskısından itibaren “Zeliş” ismiyle yayımlanır. Yazarın, “Tütün Üçlemesi” olarak değerlendirdiği, “Tütün Zamanı”, “Yağmurlar” ve “Topraklar ile Acı Tütün” kitapları, 1950’lerdeki Urla kasabasındaki yaşantısına ayna tutar. 1994’te yayımlayıp 1995’te Orhan Kemal Roman, Yunus Nadi Roman ve 1. Ömer Asım Aksoy ödüllerini aldığı “Viran Dağlar”da ise Osmanlı’nın son dönemlerini ve Balkan Savaşı yenilgisini konu edinir. Tiyatro türünde de eserler veren Necati Cumalı, Güneydoğu Anadolu Yörüklerine ait bir söylenceden ve bir halk türküsünden esinlenerek yazdığı ilk oyunu “Boş Beşik”te (1949) yöre insanının folklorunu işler. Necati Cumalı, 10 Ocak 2001 tarihinde kanserden hayatını kaybeder. Cenazesi 12 Ocak 2001’de Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedilir.